Het M-decreet voor kinderen met specifieke onderwijsbehoeften wordt ingeruild voor het nieuwe Leersteundecreet. Vanaf het schooljaar 2023 – 2024 zou het nieuwe leersteundecreet van kracht moeten gaan. 

Het decreet leersteun zet in op: 

• Een nieuw model voor leersteun met leersteuncentra en passende arbeidsvoorwaarden voor ondersteuners. 
• Een betere garantie op kwaliteitsvolle leerlingenbegeleiding. 
• Meer samenwerking en afstemming tussen het gewoon en buitengewoon onderwijs. 
• Een volwaardige plaats en versterking van de kwaliteit in het buitengewoon onderwijs. 

Positieve aspecten

NOOZO ziet kansen:

• De intentie om de basiszorg en verhoogde zorg voor leerlingen te versterken.
• Leersteuncentra worden (voor een groot deel) uitgewerkt als zelfstandige en onafhankelijke organisaties.
• De ondersteuners krijgen een duidelijk statuut waardoor een deel van hen losgekoppeld wordt van het buitengewoon onderwijs. De invoering van het ambt geeft kansen op continuïteit in ondersteuning en in opbouw van expertise.
• De klassenraad krijgt de autonomie om aan een leerling met een IAC in uitzonderlijke gevallen een studiebewijs uit het gewoon onderwijs te verlenen. Het is dus niet meer nodig om hiervoor een gelijkwaardigheidsprocedure bij de onderwijsinspectie te doorlopen.
• Leersteun start vanaf de eerste schooldag van het schooljaar en elke nieuwe aanvraag wordt binnen een week beantwoord. Vanuit het perspectief van ouders en leerlingen kunnen we dit enkel toejuichen.
• Leerlingen uit het buitengewoon onderwijs krijgen de mogelijkheid om tijdens een proefperiode van 2 jaar les te volgen in het gewoon onderwijs. Het is positief dat zij zich vervolgens in hun gewone school kunnen inschrijven zonder ontbindende voorwaarden. Wij pleiten er echter voor om leerlingen meteen in te schrijven in de school voor gewoon onderwijs.
• Leerlingen die deeltijds buitengewoon en deeltijds regulier onderwijs volgen, hebben ook recht op tolkuren in het regulier onderwijs.

De weg naar inclusief onderwijs

Elke hervorming van het onderwijs zou deel moet uitmaken van een plan op lange termijn richting één inclusief onderwijssysteem. Dat is wat het VN-verdrag voorschrijft. Het leersteundecreet boekt weinig vooruitgang op dit vlak. Om dit mogelijk te maken adviseert NOOZO: 

• Zorg voor een strategisch plan met concrete, meetbare doelstellingen en acties om meer leerlingen les te laten volgen via inclusief onderwijs.  
• Zorg voor juiste en positieve communicatie over het leersteundecreet. Onjuiste berichtgeving over het inschrijvingsrecht in de pers moet worden rechtgezet.  
• Garandeer het inschrijvingsrecht in zowel gewoon als buitengewoon onderwijs. Bied scholen die leerlingen weigeren ondersteuning en middelen om een kwaliteitsvol inclusief onderwijstraject te organiseren. 
• Zorg voor dezelfde kansen en middelen in gewoon als in buitengewoon onderwijs (bijvoorbeeld door paramedische ondersteuning te voorzien) 
• Maak werk van beleid over verschillende beleidsdomeinen heen. Een vlotte toegang tot het persoonlijk assistentiebudget en terugbetaling van vervoer in het gewoon onderwijs zijn belangrijke sleutels om inclusief onderwijs te kunnen volgen. 
• Streef naar volwaardige en actieve participatie van ouders én leerlingen en erken hun ervaringsdeskundigheid.  
• Voorzie vertegenwoordiging van ouders en personen met een handicap in de commissie inclusief onderwijs. Zij verdienen een stem in het debat over het toekomstplan voor het inclusief onderwijs.  

Leersteuncentra

De huidige ondersteuningsnetwerken worden omgevormd tot leersteuncentra met ook specifieke leersteuncentra voor leerlingen met een spraak- en taalontwikkelingsstoornis, een visuele beperking of een auditieve beperking. NOOZO pleit voor meer mogelijkheden voor ouders en leerlingen om de regie over het onderwijstraject in eigen handen te nemen. We adviseren:  

• Bouw een ondersteuningspunt uit dat niet alleen informatie maar ook proactief bemiddeling en ondersteuning biedt bij de opstart van inclusietrajecten.  
• Vraag leersteuncentra een visie uit te werken op inclusie en hun beleid daarop af te stemmen. 
• Maak verplicht ruimte voor de vertegenwoordiging van ouders en ervaringsdeskundigen in leersteunraden. Ondersteun hen hierbij zodat ze volwaardig kunnen participeren en een gelijkwaardige (mede-) beslissende stem hebben.  
• Geef ouders niet alleen inspraak, maar ook het recht op handicapspecifieke expertise en ondersteuning vanuit een ander leersteuncentrum of (welzijns-)organisatie. 
• Geef leerondersteuners een mandaat met een duidelijk functie- en ontwikkelingsprofiel dat hen in staat stelt op een inclusieve manier ondersteuning te bieden. 
• De start- en eindtermijn van een leersteuntraject mag nooit ten koste gaan van continuïteit en kwaliteit aan ondersteuning van leerlingen en ouders. 
• Werk de ondersteuning op basis van een open einde financiering uit. 

Beroep en bemiddeling

Er zijn verschillende bemiddelingsinstanties actief voor klachten of beroep waardoor ouders door de bomen het bos niet meer zien. Ouders ervaren het CLB vaak als partijdig. Wij pleiten daarom voor: 

• een laagdrempelige en neutrale dienst waar ouders terecht kunnen voor alle vragen rond bemiddeling of behandeling van klachten. 

We bezorgden dit advies aan: 

• Ben Weyts, Minister van onderwijs 
• Jan Jambon, Minister-president van de Vlaamse Regering 
• Bart Somers, minister van Binnenlands Bestuur, Bestuurszaken, Inburgering en Gelijke Kansen 
• Hilde Crevits, minister van Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebestrijding 
• De commissie voor Onderwijs in het Vlaams parlement

Ter info aan:  

• Administratie Gelijke kansen Vlaanderen 
• Het departement Onderwijs 
• De Vlaamse Onderwijsraad – VLOR 
• De Vlaamse Raad WVG