De Vlaamse Regering stopt de samenwerking met UNIA, Interfederaal Gelijkekansencentrum. UNIA heeft momenteel een dubbele opdracht voor personen met een handicap:

• Uitvoering van het VN-verdrag handicap.
• Mensen met een handicap bijstaan bij discriminatie omwille van hun handicap.

Ter vervanging komt er een nieuw Vlaams Mensenrechteninstituut (of VMRI). De Vlaamse Regering vroeg advies aan NOOZO over de plannen voor dit instituut.

NOOZO was en is geen vragende partij voor een uitstap uit UNIA.

NOOZO apprecieert de ruim en hoog geformuleerde ambities die geformuleerd worden bij het voorontwerp van decreet:

• De oprichting van een mensenrechteninstelling met een brede bevoegdheid die een A-status kan behalen. Daarom wordt ingezet op goede samenwerking met andere instellingen.
• Het realiseren van vereenvoudiging in het landschap, een referentiecentrum en één loket functie.
• Het voorzien in een geschillenkamer die laagdrempelig is en met kennis van zaken snel kan oordelen.

NOOZO betwijfelt ten zeerste of deze ambities met het voorliggende decreet ook zullen waargemaakt worden. Daarom doen we volgende aanbevelingen.

Aanbevelingen

• Realiseer van bij de start van het VMRI een vereenvoudiging, één aanspreekpunt en goede samenwerkingsakkoorden met de andere mensenrechteninstellingen. Zorg dat deze voorwaarden voldaan zijn vooraleer de uitstap uit UNIA door te voeren.
• Zorg voor een uitbreiding van bemiddeling: van schending van gelijke behandeling naar schending van de rechten in het VN-verdrag handicap.
• Zorg ervoor dat er een maximale termijnen zijn voor de behandeling van een klacht via bemiddeling (1 maand) en de geschillenkamer (2 maand).
• Maak van de geschillenkamer een sterke instantie. Maak uitspraken van de geschillenkamer sterker bindend. Publiceer de opvolging van de uitspraken en voorzie handhavingsmogelijkheden.
• Bij een klacht moet het VMRI zowel juridische als morele bijstand verlenen aan de klager om naar de rechter te kunnen stappen.
• Voorzie van bij de start van het VMRI een thematische handicapspecifieke werking die vertrekt vanuit het VN-verdrag handicap.
• Het VMRI neemt de bevordering van het VN-Verdrag over. NOOZO vraagt om in het decreet ook op te nemen dat handicaporganisaties betrokken zijn bij de uitvoering en opvolging van het VN-Verdrag.
• Garandeer integrale toegankelijkheid van de dienstverlening door dit op te nemen in het decreet.

Deze en andere aanbevelingen worden toegelicht in het advies.

We bezorgden dit advies aan:

• De heer Bart Somers, minister Binnenlands Bestuur, Bestuurszaken, Inburgering en Gelijke Kansen
• De heer Jan Jambon, Minister-president van de Vlaamse Regering
• De Commissie voor Binnenlands Bestuur, Gelijke Kansen en Inburgering van het Vlaams parlement

Ter info aan:

• Mevrouw Heidi Vander Poorten, directeur Gelijke kansen Vlaanderen