Advies Nederlands als tweede taal

De Vlaamse regering wil het Vlaamse integratie- en inburgeringsdecreet wijzigen. Eén wijziging richt zich op inburgeraars met een handicap: het vereiste taalniveau binnen de lessen Nederlands als tweede taal (NT2). Om een inburgeringsattest te bekomen, moeten inburgeraars het taalniveau A2 behalen. Dat betekent dat je veelgebruikte zinnen kent en een alledaags gesprek voeren. Maar dat is niet voor iedereen met een handicap haalbaar.

Vandaag kunnen inburgeraars met een handicap enkel terugvallen op de vrijstelling van de inburgeringsplicht. De vrijstelling beschermt hen tegen sancties. Maar het sluit ook het hele inburgeringstraject uit en ontneemt hen kansen tot inclusie. Zo kunnen zij niet de Belgische nationaliteit aanvragen.

De Vlaamse regering stelt voor om af te wijken van het taalniveau A2. Geen lager taalniveau, maar aangepaste doelstellingen. Inburgeraars met een handicap zullen ook kunnen rekenen op redelijke aanpassingen.

Er zijn positieve punten voor inburgeraars met een handicap:

• De afwijking geeft kansen om het inburgeringstraject volledig en succesvol af te ronden. Dit is een hele verbetering.
• Er is erkenning dat een handicap geen afbreuk doet aan de motivatie en inzet om in te burgeren.
• Er worden redelijke aanpassingen voorzien.

Maar er zijn ook zaken die beter kunnen. Zo vindt NOOZO het belangrijk dat de Vlaamse regering inburgeraars met een handicap zoveel mogelijk ondersteunt om deel te nemen aan de samenleving. Hun rechten moeten steeds gegarandeerd worden.

Daarom bevelen we aan:

• Maak werk van een inburgeringstraject op maat, afgestemd op de noden en mogelijkheden van inburgeraars met een handicap.
• Maak de afwijking van het taalniveau en de vrijstelling van de inburgeringsplicht toegankelijk voor alle soorten handicap. Hanteer hiervoor de definitie van handicap van het VN-verdrag handicap.
• Voorzie meer ondersteuning voor inburgeraars met een handicap tijdens het inburgeringstraject.
• Zorg dat naasten van inburgeraars met een handicap een ondersteunende rol kunnen opnemen, zonder negatieve gevolgen voor hun eigen inburgeringstraject.
• Garandeer de rechten van inburgeraars met een handicap bij vrijstelling van de inburgeringsplicht. Onderzoek of het attest van geleverde inspanningen dezelfde rechten kan verlenen als het inburgeringsattest.
• Onderzoek of de evaluatie van de Nederlandse taallessen op dezelfde manier kan als het vormingspakket Maatschappelijke Oriëntatie. Dit is op basis van inzet, in plaats van resultaat.
• Onderzoek de mogelijkheid van gestandaardiseerde aangepaste NT2-testen, voor de verschillende doelgroepen.
• Zet proactief in op toegankelijkheid van de Nederlandse taallessen en van de test van het taalniveau.
• Stimuleer de inzet van ervaringsdeskundigheid. Betrek partnerorganisaties met expertise inzake handicap bij de uitwerking van de precieze afwijking van het taalniveau.
• Verzamel cijfermateriaal over het aantal inburgeraars met een handicap, de reden van vrijstelling en de aanvraag van redelijke aanpassingen.

We bezorgden het advies aan:

• Vlaams minister van Binnenlands Bestuur, Bestuurszaken, Inburgering en Gelijke Kansen
• Administratie Gelijke Kansen

Ter info aan:

• Het Vlaams Mensenrechteninstituut,
• LEVL.